Bugün yatırım yapmak isteyen herhangi biri için sayısız seçenek saniyeler içinde ulaşılabilecek kadar el altında olsa da, büyüklerimizin sıkça söylediği gibi, toprak halen en iyi yatırım araçlarından biri olmaya devam ediyor. Çağımızın hızına ve ihtiyaçlarına ne kadar uygun düştüğü tartışmalı olsa da, gerçekten de arsa yatırımı Türkiye’nin pek çok bölgesinde oldukça kısa sürede dönüş sağlayan kârlı bir yatırım olma pozisyonunu korumaya devam ediyor. Bu yazımızda ister yatırımlık, ister kendi evini kendi yaptırmak isteyenler için arsa alım satımı ile ilgili önemli detayları, arsa kredisi ile ilgili merak ettiklerinizi ve vergi oranlarını içeren bir derleme hazırladık.
Arsa, arazi, tarla, imar ve buna benzer pek çok kavram, emlak sektörünün içinde olmayan ve özellikle de bırakın araziyi, bir avuç toprak görmenin bile hayli zor olduğu şehirlerde yaşayanlar için oldukça yabancı. Yabancı olmanın da ötesinde bunların bazılarını bildiğimizi sanıyor ve sıklıkla birbirine karıştırıyoruz. Tarla, arsa, zeytinlik vb. alt başlıkların tümünün üzerinde duran ana başlık arazidir; her türlü toprak parçası arazi olarak adlandırılır. Tarımsal üretime ayrılmış araziler tarla, belediye sınırları içinde ve belediyelerce parsellenmiş araziler arsa olarak nitelendirilir. Araziler için her iki kategoriye de tam olarak sığmayan başka nitelendirmeler olsa da, temel olarak bu iki kategori (arsa-tarla) toplam arazi stoğunun çok önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. İmar ise bir arsadaki her türden yapılaşma izninin niteliğini belirleyen ve buna paralel olarak değerini arttıran ya da azaltan oldukça önemli bir parametredir.
Başta da söylediğimiz gibi, toprak sahibi olmak toplumumuz için en önemli ve temel sayılan yatırım araçlarından biridir. Uzun vadede genellikle iyi geri dönüşler sağlayan, çok uzun vadede ise şehirleşmesini tamamlamış pek çok batı ülkesinde çok nadir rastlanacak kadar olağan üstü getiriler vaat eden arazi yatırımının olumsuz yönü ise, günümüz için oldukça hantal bir yatırım aracı olmasıdır. Arazi alımının herhangi bir gayrimenkul alımından çok farkı olmasa da, bir araziyi elden çıkarmak, hele ki değerinde elden çıkarmak genellikle aylarla ölçülen bir zaman gerektirir. Saniyelerin bile kıymetli olduğu bu çağda, aylar kimi zaman yüzyıllar kadar uzun görünebilir. Bu yüzden toprak yatırımı yapmayı düşünüyorsanız bunu dikkate almalısınız.
Tarım arazileri için kredi temin eden çeşitli banka, finans kuruluşu ve kredi kooperatifleri bulunsa da, arazi kredileri esas olarak arsalar üzerinde yoğunlaşır. Bunlar da kendi içinde iki biçimde temin edilir. Satın alınacak arsa imarlı olduğu takdirde mülkün kendisine, arsa imarsız olduğu durumda ise bir başka mülke ipotek konularak kredi verilir. Arsa kredilerinin faizleri konut kredileri kadar düşük olmasa da, ihtiyaç kredileri kadar da yüksek değildir. Bankaların arsanın değeri üzerinden verdiği kredi miktarı değişiklik göstermekle birlikte ortalama miktar ekspertiz değerinin yüzde 50’si civarındadır. Arsa kredisi alırken, kredinizin vadesini, bu vadede ödeyeceğiniz toplam masraf ve faizi, arsanızın bu süre zarfında kazanmasını beklediğiniz değeri dikkatli bir şekilde hesaplamanızda her zaman için yarar vardır. Aksi halde beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsiniz.
Büyükşehir statüsündeki illerde arazi vergileri binde 2, arsa vergileri binde 6 düzeyindedir. Büyükşehir olmayan iller dahilindeki arazilerin vergi oranları ise binde 1, arsa vergi oranları binde 3’tür. Vergi ödemeleri tıpkı taşıt vergileri gibi senede iki taksit şeklinde yapılır. İlk taksit Mart, Nisan ve Mayıs aylarında, ikinci taksit ödemeleri ise Kasım ayında yapılır. Arsa ve arazilerin emlak vergisini arazi maliki ve eğer varsa intifa hakkı sahibi ödemekle yükümlüdür. Her ikisi de yoksa, araziye malik gibi tasarruf eden kişiler vergiden sorumlu olurlar. Arazide paylı, yani hisseli mülkiyet söz konusu ise, pay sahipleri hisseleri oranında vergiden sorumlu olurlar.
Satın alacağınız arazinin içine bir de prefabrik ev kondurmak mı istiyorsunuz? O halde Türkiye'de prefabrik ev yaptırmak mantıklı mı? Merak ettiğiniz soruların cevapları… başlıklı yazımıza da mutlaka tıklayın.