Yapı Güçlendirme

Hasarsız yapı elemanlarının veya yapı sistemlerinin, veya hasarlı yapı elemanlarının hasarlarının giderilmesi amacı ile yapılan onarımdan sonra, performanslarının iyileştirilmesini sağlamak üzere yapılan müdahalelerdir. Gerek güçlendirme projesinin hazırlanması, gerekse güçlendirme uygulaması önemli ölçüde tecrübe ve bilgi gerektirir. Bilinçsiz yapılan bir güçlendirme yapısal riskleri azaltmak yerine arttırmış olabilir.

Türkiye'de betonarme binaların güçlendirilmesinde 3 farklı malzeme kullanılıyor. Çelik, beton ve fiberbond'dan oluşan bu 3 malzeme özellikle kolonların güçlendirilmesinde kullanılıyor. Kendi içinde avantaj ve dezavantajlar barındıran bu malzemelerin en eskisi ve en sık kullanılır olanı beton. Bu da betonun depreme karşı alınan en düşük maliyetli önlem olmasından kaynaklanıyor. Ancak kolonda kullanılan beton kalitesinin iyi olmaması güçlendirilmesi için kolonun üzerine eklenen betonun avantaj yerine dezavantaj oluşturmasına yol açıyor. 100 metrekare zemini sağlam ortalama bir dairenin betonla güçlendirilmesi için ödenen bedelin ortalama 4 bin dolardan başladığı belirtiliyor.

Betona oranla çok daha iyi sonuç veren çeliğin dezavantajını ise zor şekil alması oluşturuyor. Ancak çelik binanın ve kolonların güçlenmesini sağlıyor. Malzeme bedeli düşük olan çelik çok fazla bilinen ve uygulanan bir yöntem olmadığı için montaj bedeli yüksek olabiliyor. 100 metrekarelik bir dairenin güçlendirilmesinin bedeli ise ortalama 5 bin doları buluyor.

Fiberbond ise Türkiye'de oldukça yeni. 2003 yılında yayınlanan Deprem Yönetmeliğinde kullanımı onaylanan Fiberbond'un ana malzemesi karbon ve reçine. 0.5 milimetre kalınlığında olan Fiberbond kolona kağıt gibi sarıldığında bir katı 2.5 cm. çelik sarılmasına eşit güçlendirme sağlıyor. Binanın beton ile güçlendirilmesi 6 ay alırken bu fiberbond'da 1.5 aya kadar düşüyor. Ayrıca, konutta yaşayanların betonda olduğu gibi güçlendirme döneminde evi terketmesi de gerekmiyor.

Betonarme de kolon güçlendirilmesi onların eksenel yük, moment ve kesme kuvveti taşıma güçlerinin artırılmasıdır. Bu işlem genellikle ya betonarme kesitin artırılması, kolona yeni donatılı en kesit eklenmesi yada kolonun çelik bir kafes içine alınarak betona yandan destek verilerek taşıma gücünün artırılmasıdır. Konulan çelik çerçeve de düşey yük taşıma gücünü artıracaktır. Betonarme kesitin artırılması ya kolonun bütün çevresinde olur buna "mantolama" veya "gömlek geçirme" denir; ya da kolonun yalnızca iki kenarına yeni kesitler eklenir. Bu yöntem de "kanat ekleme" olarak nitelenir. Çelik kafes içine alarak güçlendirmede birbirinden farklı iki malzemenin birlikte çalışması için çelik kafes ile beton arasında tam bir yapışma ve çelik kafesin kolonun eksenel yükünden payı alacak biçimde kirişlere de bağlanmasıdır.

Kaynak: http://www.celikcatimodelleri.com/yapi-guclendirme.php